ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ…ΚΑΙ ΜΕΤΑ ΤΙ;

Του Νίκου Παπαθεοφάνους

Με ποια κριτήρια πρέπει να συντάσσουν οι μαθητές της τρίτης λυκείου το μηχανογραφικό με τις σχολές τριτοβάθμιας εκπαίδευσης;
Τι εναλλακτικές λύσεις υπάρχουν σε περίπτωση που δεν επιτύχουν τον στόχο τους;

Μετά τις πανελλήνιες εξετάσεις, οι μαθητές της τρίτης λυκείου καλούνται να επιλέξουν, με σειρά προτεραιότητας, τις σχολές στις οποίες επιθυμούν να φοιτήσουν.
Με ποια κριτήρια όμως πρέπει να γίνεται η επιλογή μιας σχολής;
Οι γονείς συχνά λένε «ας επιλέξει το παιδί ό,τι θέλει» και δεν ασχολούνται παραπάνω. Αυτοί οι γονείς αξίζουν συγχαρητήρια για τη δημοκρατικότητα που διέπει την οικογένειά τους ή μήπως η παραπάνω απάντηση αποτελεί γι’ αυτούς εύκολη λύση και αποποίηση ευθυνών απέναντι στα παιδιά τους; Πιστεύετε ότι η πλειοψηφία των 18χρονων παιδιών είναι αρκούντος ώριμα ώστε να μπορούν από μόνα τους να κάνουν μια επιλογή που πιθανότατα θα στιγματίσει ολόκληρη τη ζωή τους; Οι γονείς που αναμφίβολα έχουν μεγαλύτερη εμπειρία και μια πιο σφαιρική εικόνα της ζωής και της κοινωνίας, δεν πρέπει να συμβουλέψουν τα παιδιά τους; Δεν πρέπει να τους δείξουν τη σωστή κατεύθυνση; Δεν είμαστε υπέρ της καταπίεσης ούτε θεωρούμε σωστό οι γονείς να επιβάλλουν πράγματα στα παιδιά τους. Θεωρούμε όμως ότι οι γονείς έχουν υποχρέωση να ενημερώσουν, να συμβουλέψουν και να σταθούν δίπλα στα παιδιά τους σε αυτή την κρίσιμη επιλογή. Βέβαια εκτός από τους γονείς, καταλυτικό ρόλο στον προσανατολισμό των μαθητών θα μπορούσε και θα έπρεπε να κατέχει το σχολείο, όμως δυστυχώς αυτό δε συμβαίνει.
Το να επιλέξει ένα παιδί 18 χρονών απλά τη σχολή που του αρέσει, χωρίς άλλα κριτήρια, θεωρώ ότι κάποιες φορές είναι λίγο επικίνδυνο. Πρόκειται για μια επιλογή ζωής. Για μια απόφαση που πιθανότατα θα καθορίσει σε κάποιο βαθμό το μέλλον του ως ανθρώπου. Τα κριτήρια γι’ αυτή την τόσο σημαντική απόφαση πρέπει, εκτός από την αρέσκεια του παιδιού, να είναι κριτήρια κοινωνικά, οικονομικά κ.α., σταθμισμένα με ρεαλισμό. Αν οι γονείς αισθάνονται αδύναμοι (κάτι τέτοιο δεν είναι ντροπή αλλά απεναντίας δείχνει υπευθυνότητα) να συμβουλέψουν τα παιδιά τους για κάτι τόσο σοβαρό, ας απευθυνθούν σε άτομα του συγγενικού ή φιλικού περιβάλλοντός τους, τα οποία θεωρούν ότι μπορούν να ενημερώσουν τα παιδιά τους για τέτοια θέματα. Κατά καιρούς από κάποιους φορείς γίνονται και διάφορα σχετικά σεμινάρια, τα οποία είναι πολύ χρήσιμο να τα παρακολουθούν τόσο οι γονείς όσο και τα παιδιά.




Κι αν το παιδί δεν καταφέρει να εισαχθεί στη σχολή που είχε ως στόχο;

Στο μηχανογραφικό υπάρχει δυνατότητα να δηλωθούν πολλές σχολές. Κάποιες από αυτές τις δηλώνει ένας μαθητής επειδή πραγματικά τις έχει αξιολογήσει ως κατάλληλες γι’ αυτόν. Δυστυχώς όμως, οι περισσότεροι μαθητές δηλώνουν σχεδόν όλες τις σχολές και οπουδήποτε εισαχθούν, πηγαίνουν και σπουδάζουν. Δηλαδή σπουδάζουν «ό,τι κάτσει»! Είναι δυνατόν να σπουδάζουμε κάτι όχι επειδή το έχουμε επιλέξει αλλά απλά επειδή έτυχε να περάσουμε στη συγκεκριμένη σχολή; Αυτό το θεωρώ τραγικό!
Από το να φοιτήσει κάποιος σε μια σχολή που δεν την έχει επιλέξει συνειδητά, που υποψιάζεται ότι δεν θα του ανοίξει καμία πόρτα στο επαγγελματικό του μέλλον και που εν τέλει δεν τον ενδιαφέρει ουσιαστικά, σπαταλώντας ταυτόχρονα τις οικογενειακές οικονομίες, υπάρχουν πολύ καλύτερες εναλλακτικές λύσεις. Γιατί αν κάποιος επιδιώξει να σπουδάσει κάτι που επί της ουσίας δεν το έχει επιλέξει και δεν του αρέσει πραγματικά, τότε οι σπουδές αυτές πιθανότατα χάνουν τον βασικό σκοπό τους. Και ποιος είναι ο βασικός σκοπός; Δεν είναι η επαγγελματική αποκατάσταση. Είναι η απόκτηση παιδείας και η δημιουργία μιας καλλιεργημένης προσωπικότητας στο άτομο. Γι’ αυτό αξίζει να σπουδάζει κάποιος. Να σπουδάζει κάτι που επιθυμεί όμως. Σπουδές με «το ζόρι» και σπουδές που τις βιώνουμε σαν διακοπές δεν έχουν ιδιαίτερη αξία.
Όσο για τις εναλλακτικές λύσεις στον επαγγελματικό τομέα; Υπάρχουν απλά καθημερινά επαγγέλματα που πολλές φορές, ανεβασμένοι στο καλάμι του ψευτοεγωισμού, τα υποτιμούμε και τα σνομπάρουμε. Επαγγέλματα, που όποιος έχει τα μάτια του ανοιχτά, χωρίς παρωπίδες, αντιλαμβάνεται ότι είναι ικανά να προσφέρουν ένα πολύ καλύτερο επαγγελματικό μέλλον από ότι κάποιες δήθεν σπουδές σε κάποια δήθεν Ανώτατα Εκπαιδευτικά Ιδρύματα.
Ως κατακλείδα, ας έχουν τα παιδιά στο μυαλό τους αυτό που ίσως είναι το σημαντικότερο. Ότι δε σπουδάζουμε μόνο για να αποκατασταθούμε επαγγελματικά. Σπουδάζουμε κυρίως για να αποκτήσουμε παιδεία ως άνθρωποι και για να γίνουμε ολοκληρωμένες προσωπικότητες με ανοιχτά μυαλά.